Μινωίτισσες: οι κοκέτες της αρχαίας εποχής
Μινωίτισσες οι κοκκέτες της αρχαίας εποχής
Στην Κρήτη την 3η χιλιετία π.χ αναπτύχθηκε ένας μεγαλειώδης πολιτισμός με μνημειώδη ανάκτορα στην Κνωσό και τη Φαιστό, γνωστός ως Μινωικός πολιτισμός, που αντιπροσωπεύει τον πρώτο προηγμένο πολιτισμό της Ευρώπης.
Η Μινωική Κρήτη προσφέρει μια συναρπαστική εικόνα για τη ζωή και την κοινωνική θέση των γυναικών στην αρχαιότητα. Μέσα από το μακιγιάζ, την περιποίηση των μαλλιών, την ενδυμασία και την κοινωνική τους θέση, οι Μινωίτισσες αποδεικνύουν την περίοπτη θέση που κατείχαν στην κοινωνία τους και πιθανών οι σημερινές μοντέρνες γυναίκες μπορεί να μην υποψιάζονται ότι οι γυναίκες της Κρήτης, πριν χιλιάδες χρόνια ήταν εξίσου όμορφες κομψές και λαμπερές.
Κοινωνική Θέση
Η κοινωνική θέση των γυναικών στη Μινωική Κρήτη ήταν αξιοσημείωτα υψηλή, σε σύγκριση με άλλες αρχαίες κοινωνίες και η ισοτιμία του γυναικών, φανέρωνε και μία ανώτερη αντίληψη της ζωής.
Οι Μινωίτισσες έπαιρναν μέρος ενεργά σε κάθε εκδήλωση της κοινωνικής, οικονομικής και θρησκευτικής ζωής. Η συμμετοχή τους στην οικονομική ζωή, που επιβεβαιώνεται και από αρχαιολογικά ευρήματα, υποδεικνύουν ότι οι γυναίκες ήταν διαχειρίστριες αγαθών και πόρων, υπεύθυνες για τη διαχείριση των σπιτιών, την καλλιέργεια της γης, καθώς και την παραγωγή υφαντών και άλλων αγαθών. Λάμβαναν μέρος σε κάθε είδους έξω οικιακές ασχολίες και συμμετείχαν σε χορευτικές επιδείξεις, επικίνδυνα αγωνίσματα και κυνηγετικές εκδρομές. Σε πολλές τοιχογραφίες και ειδώλια απεικονίζονται γυναίκες σε ρόλους ιερειών που αποδεικνύουν τη σημαντική τους συμβολή σε θρησκευτικές τελετές και φεστιβάλ.
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των γυναικών της Μινωικής Κρήτης ήταν η ιδιαίτερη φροντίδα που έδιναν στην εμφάνισή τους. Έβαφαν τα χείλη, τα μάτια, λέπταιναν τα φρύδια και φορούσαν κοσμήματα.
Περιποίηση των Μαλλιών
Οι Μινωίτισσες έδιναν μεγάλη σημασία στην περιποίηση των μαλλιών και επιστράτευαν πολλή φαντασία στον τρόπο με τον οποίο χτένιζαν. Κατά κανόνα είχαν μακριά και σγουρά μαλλιά με έντονες μπούκλες, του βοστρύχους, που είτε ανέμιζαν ελεύθεροι στους ώμους είτε τους διαμόρφωναν σε περίτεχνα χτενίσματα. Για να τα συγκρατήσουν χρησιμοποιούσαν διακοσμημένες περόνες, χτενάκια από ελεφαντόδοντο ή πολύτιμα μέταλλα και φαρδιές διακοσμημένες κορδέλες. Πέρλες, διαδήματα, κοσμήματα και όστρακα συμπλήρωναν το στιλ των μαλλιών και μικρές επιμελημένες αφέλειες πλαισίωναν το πρόσωπο. Τα χτενίσματα αυτά δεν ήταν απλά καθημερινά στιλ, αλλά αποτελούσαν σημαντικό στοιχείο της ταυτότητάς τους και της κοινωνικής τους θέσης.
Μακιγιάζ και Καλλωπισμός
Η βιοτεχνία καλλυντικών και αρωμάτων στη Μινωική Κρήτη ήταν από τις πιο ανθηρές. Από τις τοιχογραφίες της εποχής διαπιστώνουμε ότι οι γυναίκες έβαφαν τα μάτια τους με έντονο μαύρο χρώμα ώστε να δείχνουν μεγαλύτερα. Για την παρασκευή του προϊόντος ανακάτευαν μαύρη σκόνη θειούχου μολύβδου και μαγγανίου. Στα μάγουλα και τις άκρες των βολβών του αυτιού τοποθετούσα κόκκινο χρώμα φυτικής προέλευσης ή σκόνη ώχρας για να προσδώσουν ζωντάνια και λάμψη στο πρόσωπο.
Για τη βαφή των χειλιών τους χρησιμοποιούσαν βαθυκόκκινο χρώμα από χρωστική ύλη ορυκτής προέλευσης, αιμάτινη κινναβάρι ή μίνιο διαλυμένη σε ελαιώδη κρέμα. Επιπλέον έβαφαν και τα νύχια των άνω και κάτω άκρων τους.
Κοσμήματα
Την εικόνα της εμφάνισης των γυναικών στη Μινωική Κρήτη συμπλήρωναν περίτεχνα πολυτελή κοσμήματα και ιδιαίτερα τα περιδέραια. Διάσημο είναι το χρυσό κόσμημα με τις δύο μέλισσες που αποθέτουν στην κηρήθρα μία σταγόνα μέλι το οποίο βρέθηκε στο νεκροταφείο των Μαλλίων. Κοσμήματα όπως σκουλαρίκια, βραχιόλια, δαχτυλίδια, μενταγιόν διαδήματα κ.α. ήταν συνήθως κατασκευασμένα από χρυσό, ασήμι, ελεφαντόδοντο, πολύτιμους και ημιπολύτιμους λίθους που εισάγονταν από την Αίγυπτο, τη Συρία και την Ασία. Τόσο τα περιδέραια από χρυσό σε συνδυασμό με πολύτιμος λίθους, όσο και τα κοσμήματα από ελεφαντοστό αποδεικνύουν την υψηλή αισθητική τόσο των τεχνητών της εποχής, όσο και τον ίδιον των γυναικών που επέλεγαν με τα κοσμήματα αυτά να στολίζονται.
Αρώματα
Η χρήση αρωμάτων και αρωματικών ελαίων, που αποτελούσε και ένα από τα εξαγώγιμα είδη της περιοχής ήταν πολύ διαδεδομένη και η κατασκευή τους ήταν οργανωμένη. Οι γυναίκες της Μινωικής Κρήτης χρησιμοποιούσαν αρώματα κυρίως από τριαντάφυλλο, κόλιαντρο, ίριδα, σμύρνα, φασκομηλιά που προσέδιδαν στη γυναίκα κοινωνική αίγλη και γοητεία.
Ενδυμασία
Οι Μινωίτισσες φημίζονταν για την πλούσια, εντυπωσιακή και περίτεχνη ενδυμασία τους, που αντικατόπτριζε την οικονομική και κοινωνική τους θέση. Τα ρούχα τους κατασκευάζονταν από υφάσματα υψηλής ποιότητας, κυρίως από μαλλί, λινό και μετάξι και ήταν βαμμένα σε ζωντανά χρώματα με φυσικές βαφές και πολύχρωμα κεντημένα σχέδια. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κομμάτια της Μινωικής ενδυμασίας ήταν το φόρεμα με την μακριά κωδωνόσχημη φούστα που στο πάνω μέρος είχε το περικόρμιο ένα είδος ενσωματωμένου εφαρμοστού μπούστου με κοντά μανίκια, που στηρίζει το στήθος αλλά παράλληλα το άφηνε ανοιχτό ή ακάλυπτο στην κοινή θέα. Τα ενδύματα ήταν ραμμένα και φτιαγμένα στο σωματότυπο της κάθε γυναίκας και πολλές φορές ήταν στολισμένα με μεταλλικά αντικείμενα και πολύτιμους λίθους. Την ενδυμασία τους επίσης συμπλήρωναν οι καλαίσθητες και περίτεχνες ζώνες που τόνιζαν την ανατομία του γυναικείου σώματος.
Το 1905 αποκαλύφθηκε στη Κνωσό μία τοιχογραφία του 15ου αιώνα περίπου μίας νέας γυναίκας πιθανότατα ιέρειας την οποία η εργάτες του Εvans βρήκαν τόσο εντυπωσιακή που την ονόμασαν “Παριζιάνα”.
Στην απεικόνιση της “Παριζιάνας” είναι σαφής η προσπάθεια του καλλιτέχνη να αποδώσει τον πλούτο τον ενδυμάτων και της ζωντάνια της έκφρασης με τις τονισμένες γραμμές και τις χρωματικές αντιθέσεις.
Olaf Tausch, CC BY 3.0, via Wikimedia Commons
Οι γυναίκες της Μινωικής Κρήτης, είχαν μια ιδιαίτερη αισθητική. Το μακιγιάζ, η περιποίηση των μαλλιών και η εκλεπτυσμένη ενδυμασία τους αποτελούσαν κεντρικά στοιχεία της καθημερινότητάς τους και αντικατόπτριζαν την κοινωνική τους θέση και την πολιτισμική τους κληρονομιά. Μέσα από τις τοιχογραφίες και τα αρχαιολογικά ευρήματα, μπορούμε να θαυμάσουμε την κομψότητα τους, που εξακολουθεί να εντυπωσιάζει και να εμπνέει ακόμη και τους σημερινούς fashion designer, χιλιάδες χρόνια μετά.
by C. Filaresca
